Hogeronderwijsinstellingen die een nieuwe associate degree-, bachelor- of masteropleiding willen starten, dienen deze laten erkennen door de NVAO (accrediteren). Dit kan via een toets nieuwe opleiding (TNO). In deze procedure beoordeelt een panel van onafhankelijke deskundigen de nieuwe opleiding.
Een instelling die een nieuwe associate degree-, bachelor- of masteropleiding wil laten erkennen, vraagt bij de NVAO een accreditatie nieuwe opleiding aan. Erkenning is nodig voor het kunnen afgeven van erkende Nederlandse diploma’s, het kunnen verkrijgen van bekostiging en voor studenten om in aanmerking te komen voor studiefinanciering.
De beoordeling van een nieuwe opleiding vindt plaats via een toets nieuwe opleiding (TNO). Dit is een planbeoordeling uitgevoerd door een panel van onafhankelijk deskundigen onder leiding van een voorzitter, die allen door de NVAO worden benoemd en getraind. De instelling levert hiervoor opleidingsplannen aan die een helder beeld geven van de beoogde leerresultaten van de gehele opleiding, de inrichting van het curriculum, de leeromgeving, de toetsing en het docententeam dat de opleiding zal gaan verzorgen. Deze aspecten zijn in detail uitgewerkt met betrekking tot de eerste 60 EC van de opleiding ongeacht het niveau, de variant en de locatie van de opleiding. De plannen moeten zodanig zijn uitgewerkt dat het deskundigenpanel een goed beeld krijgt van het niveau van de opleiding en de kans dat studenten na afronding een diploma ontvangen dat staat voor het niveau waarop de opleiding is geaccrediteerd.
Voor nieuwe opleidingen die worden aangeboden door instellingen die de instellingstoets kwaliteitszorg (ITK) hebben behaald, geldt een beperkte TNO omdat elementen van de uitgebreide beoordeling al in de ITK zijn getoetst.
Voor instellingen zonder ITK geldt dat hun opleidingen worden getoetst via een uitgebreide TNO. Indien tijdens de uitgebreide TNO standaarden 10 en 11 nog niet kunnen worden beoordeeld, omdat er nog geen feitelijk onderwijs wordt verzorgd bestaat de verplichting om drie jaar nadat de toets nieuwe opleiding is verleend, deze twee kwaliteitsaspecten te laten beoordelen. De desbetreffende rapportage dient tweeëneenhalf jaar nadat de toets nieuwe opleiding is verleend bij de NVAO te worden ingediend.
Instellingen hebben de plicht om in de aanvraag voor een toets nieuwe opleiding melding te maken van alle afstudeerrichtingen, specialisaties, varianten, locaties en wettelijke vereisten die aan de nieuwe opleiding zijn verbonden. Opleidingstrajecten die niet zijn gemeld, vallen niet onder de accreditatie.
Op grond van haar rol als 'poortwachter' van het hoger onderwijs stelt de NVAO zelf de panels samen. De NVAO behandelt een aanvraag in de regel binnen zes maanden.
Wanneer de instelling de opleiding wil laten bekostigen, vraagt de instelling ook een toets macrodoelmatigheid aan bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO). De CDHO adviseert de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap die een besluit neemt over de bekostiging. De instelling kan deze procedure voorafgaand, parallel aan of na afloop van de TNO-procedure van de NVAO doorlopen. In de laatste twee gevallen is er een zeker risico voor de instelling: wanneer de NVAO positief besluit over de opleiding, maar de minister negatief over de macrodoelmatigheid, kan de opleiding in veel gevallen alleen starten zonder bekostiging.
Private organisaties die voor het eerst een hogeronderwijsopleiding willen verzorgen, moeten eerst door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap worden erkend als rechtspersoon voor hoger onderwijs. Hiertoe doorlopen zij een verzwaarde toets nieuwe opleiding. Na goedkeuring van de minister kunnen zij erkende bachelor- en mastergraden verstrekken en rechtstreeks opleidingen ter accreditatie aanbieden bij de NVAO.
Onder de blauwe woorden vindt u verschillende instructies filmpjes.
Hieronder vindt u een tijdlijn ter indicatie:
In 2024 bedraagt het tarief van de NVAO voor een toets nieuwe opleiding 23.000 euro.
Het tarief voor een toets nieuwe opleiding inclusief het bijzonder kenmerk "kleinschalig en intensief onderwijs" bedraagt 23.000 euro.
Het separaat beoordelen van dit bijzondere kenmerk kost 23.000 euro.
Voor het wijzigen van de hbo-titulatuur bedraagt het tarief 900 euro.
Bij afwijkende procedures gelden andere tarieven. De kosten voor buitenlandse bezoeken of het inzetten van externe deskundigen, advisering of aanvullende eisen worden aanvullend gefactureerd. Er geldt een resttarief indien de aanvraag voor een accreditatie nieuwe opleiding wordt ingetrokken, in 2024:
Instellingen die beschikken over een oordeel positief (onder voorwaarden) op de instellingstoets kwaliteitszorg (ITK) kunnen gebruikmaken van het beperkte TNO-kader. Andere instellingen passen het uitgebreide kader toe. Het kader is te vinden onder de bestanden op deze pagina.
Instellingen hebben de plicht om in de aanvraag om accreditatie melding te maken van alle afstudeerrichtingen, specialisaties, varianten, locaties en wettelijke vereisten die aan de betreffende opleiding verbonden zijn.
Ja, dat kan. Zie voor meer informatie over bijzonder kenmerken deze pagina.
De instelling kan gedurende het gehele beoordelingstraject de aanvraag intrekken, tot aan het moment waarop de NVAO een definitief besluit – op de in de Algemene wet bestuursrecht voorgeschreven wijze – heeft genomen. Op grond van de European Standards and Guidelines is de NVAO gehouden alle rapporten van beoordelingen publiek te maken, ook als deze een negatieve uitkomst hebben. Met de indiening van het adviesrapport door de panelvoorzitter aan de NVAO start de bestuurlijke behandeling. Dit leidt in alle gevallen tot publicatie van het adviesrapport. Als de instelling de aanvraag intrekt voor aanbieding van het adviesrapport door de panelvoorzitter aan de NVAO, zal de NVAO het adviesrapport niet publiceren.
De voorzitter dient getraind te zijn overeenkomstig de eisen van de NVAO getraind. Tijdens een voorbereidend overleg licht de procescoördinator het kader en de procedure van de beoordeling toe en de van panelleden verwachte attitude tijdens de gesprekken. Tevens zorgt de procescoördinator voor een kalibratie van het panel door de interpretatie van de standaarden, de oordelen en de beslisregels door te nemen.
Voorafgaand aan het overleg bestudeert het panel het informatiedossier van de opleiding. Tijdens het overleg delen de panelleden hun eerste indrukken, formuleren ze vragen voor het locatiebezoek en spreken ze een werkwijze af voor het locatiebezoek.
In het panel vindt collegiale oordeelsvorming plaats. Daarbij wordt gelijkwaardig recht gedaan aan de verschillende perspectieven op kwaliteit die in het panel zijn vertegenwoordigd, waaronder het studentenperspectief. Het panel streeft in zijn oordeelsvorming naar consensus.
Ja, instellingen kunnen opleidingen door de NVAO laten accrediteren en tegelijkertijd bij de CDHO een macrodoelmatigheidsbesluit aanvragen. Daarbij blijft het risico aanwezig van een negatief doelmatigheidsadvies terwijl het NVAO-traject loopt (met bijbehorende kosten).
De CDHO vergelijkt de voorgestelde naam van de opleiding met de gebruikelijke namen in de sector voor vergelijkbare opleidingen. De uitkomst hiervan wordt neergelegd in het advies gericht aan de minister van OCW. De NVAO beoordeelt vervolgens bij de TNO of de naam overeenkomt met vergelijkbare opleidingen en betrekt daarbij het advies van de CDHO. De NVAO beoordeelt verder of de naam van de voorgenomen opleiding de inhoud daarvan goed dekt. De CDHO adviseert dus over de gekozen naam en de NVAO neemt de uiteindelijke beslissing.
Indien de instelling bij een aanvraag voor een nieuwe opleiding ervoor kiest de opleiding in een andere taal dan het Nederlands aan te bieden, zal de CDHO beoordelen of de voorgestelde taalkeuze aansluit bij de arbeidsmarktbehoefte en haar bevindingen hierover opnemen in het advies. De NVAO beoordeelt of de instelling de keuze voor een andere voertaal dan het Nederlands heeft gemotiveerd. Daarnaast dienen docenten te beschikken over voldoende beheersing van de taal waarin zij doceren.
De procedure kent drie mogelijke eindoordelen: positief, positief onder voorwaarden en negatief.
Positief onder voorwaarden is alleen mogelijk als het panel acht dat herstel binnen twee jaar (of minder) realiseerbaar is.
Het NVAO bestuur kan eigenstandig afwijken van het paneladvies.
Indien de procedure leidt tot een negatief paneladvies en/of een negatief besluit staat het de opleiding vrij om op elk gewenst moment een nieuwe aanvraag in te dienen. Bekijk onze instructie voor meer informatie.
Artikel 5.8 van de WHW vermeldt de registratietermijn van een TNO-besluit: tien maanden (artikel 6.2 lid 9) in het geval van een bekostigde en zes maanden in geval van een niet-bekostigde instelling. Binnen die termijn dient de opleiding geregistreerd te zijn in het CROHO.
Informatie daarover is op de website van de NVAO opgenomen bij de procedure accreditatie nieuwe opleiding onder de tab algemene informatie.
De doorlooptijd van de TNO procedure bij de NVAO is zes maanden bij een volledig dossier ongeacht of het een beperkte of uitgebreide beoordeling betreft. Dat is van moment van registratie van de aanvraag tot de datum van het besluit. Als er een vakantie (in het bijzonder de zomervakantie of het kerstreces) in de looptijd van de aanvraag zit, kan de totale doorlooptijd iets langer dan zes maanden zijn omdat de NVAO schoolvakanties niet meetelt in de doorlooptijd.
Schoolvakanties tellen we in beginsel niet mee. Dus 6 weken in zomerperiode, twee weken kerst, etc.
Het informatiedossier is een op zichzelf leesbaar document met een omvang van 15 pagina’s hoofdtekst voor een beperkte opleidingsbeoordeling en 20 voor een uitgebreide. Dit is exclusief eventuele bijlagen.
In detail beschreven betekent dat voor de beoogde nieuwe opleiding de eerste 60 EC volledig is uitgewerkt en indien van toepassing, een doorkijk geeft naar de volgende jaren. De plannen zijn voldoende uitgewerkt om het panel een helder beeld te geven van de beoogde leerresultaten van de gehele opleiding, de inrichting van het curriculum, de leeromgeving, de toetsing en het docententeam dat de opleiding zal gaan verzorgen. Het informatiedossier en de bijlagen geven het panel een helder beeld van de beoogde leerresultaten voor de gehele opleiding, de inrichting van het curriculum, het concept-OER, de leeromgeving, de toetsing en de samenstelling van het docententeam dat de opleiding zal gaan verzorgen. Voor de eerste 60 EC van de opleiding is alle informatie over de inhoud van de opleiding en de toetsing in concept beschikbaar. Daarnaast zijn voor een aantal onderdelen toetsen uitgewerkt. De opleiding maakt inzichtelijk hoe zij aan het eind van het programma de beoogde leerresultaten zal toetsen.
Het gaat bij het veranderen van een opleiding of het ontwikkelen van een afstudeerrichting niet om een maximaal aantal vakken of een percentage van het gehele curriculum dat gewijzigd mag worden zonder dat een toets nieuwe opleiding van toepassing is.
Een opleiding mag inhoudelijk vernieuwen zonder dat een toets nieuwe opleiding in beeld komt, zo lang de inhoudelijke kern van de opleiding blijft passen onder de eindkwalificaties, de naam en de CROHO-licentie. Aan die licentie mag het inhoudelijke profiel worden verbonden zoals dat landelijk gangbaar is en meestal is vastgelegd in een domein specifiek referentiekader (WO) door een disciplineoverleg of een landelijk beroeps- en opleidingsprofiel (HBO) door een landelijke opleidingsoverleg (LOO).
Sinds 3 december 2024 moeten aanvragen (digitaal) ingestuurd worden via LEO ho. Het is van belang om de volgende documenten mee te sturen:
Let op: zorg ervoor dat de bestandsnamen kort en begrijpelijk zijn, langere bestandsnamen van documenten vertragen de registratie van de aanvraag.
Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) heeft in samenwerking met het hoger onderwijsveld een nieuwe digitale omgeving ontwikkeld voor het erkennen, wijzigen en beëindigen van opleidingen. Deze digitale omgeving, genaamd LEO ho, is sinds 3 december 2024 beschikbaar. LEO ho wordt onder andere gebruikt voor diverse NVAO-procedures die voorheen via de website van de NVAO werden aangevraagd.
Lees meer
De onafhankelijkheidsverklaringen voor panelleden/secretarissen en instellingen van NVAO Nederland zijn per 1 september 2024 voorzien van een update waarbij enkele vragen uit de verklaringen specifieker zijn geformuleerd. Ook zijn bij vragen voorbeelden toegevoegd van contacten die een panellid/secretaris kan hebben die een onafhankelijke oordeelsvorming over de kwaliteit van een opleiding positief of negatief zouden kunnen beïnvloeden.
Lees meerSinds 1 april 2024 hanteert de NVAO een nieuw accreditatiekader voor het Nederlandse hoger onderwijs, en op dezelfde datum zijn de bijbehorende Uitvoeringsregels in werking getreden. Deze Uitvoeringsregels worden jaarlijks op 1 september geactualiseerd. In de afgelopen periode heeft de NVAO de voorgenomen wijzigingen besproken met vertegenwoordigers van evaluatiebureaus, secretarissen, onderwijsinstellingen en studentenbonden. De wijzigingen omvatten diverse tekstuele verbeteringen en procedurele aanpassingen. Enkele belangrijke inhoudelijke wijzigingen zijn:
Lees meerSinds 1 april jl. hanteert NVAO Nederland het nieuwe accreditatiekader. Dit bevat de standaarden en beslisregels voor de beoordeling en accreditatie van nieuwe en bestaande opleidingen in het hoger onderwijs, de instellingstoets kwaliteitszorg en de verzwaarde toets nieuwe opleiding.
Lees meerMedio maart 2024 organiseerde de NVAO een oploop voor instellingen om inzichten te delen over het informatiedossier voor een nieuwe opleiding. Na de bijeenkomst heeft de NVAO de uitgangspunten samengevat in een beknopt document. De bouwstenen zijn bedoeld als praktisch hulpmiddel voor instellingen die zich voorbereiden op een aanvraag voor de toets nieuwe opleiding (TNO).
Lees meerOp dinsdag 19 maart organiseerde de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) een themaochtend met en voor hogeronderwijsinstellingen over de toets nieuwe opleiding (TNO). Het werd een boeiende leerervaring over de bouwstenen van een kwaliteitsvol informatiedossier.
Lees meerMet ingang van 1 april 2024 gaat de NVAO het nieuwe accreditatiekader (kader) hanteren. Dit kader bevat de standaarden en beslisregels voor de beoordeling en accreditatie van nieuwe en bestaande opleidingen in het hoger onderwijs, de instellingstoets kwaliteitszorg (ITK) en de verzwaarde toets nieuwe opleiding. Die laatste beoordeling maakt deel uit van de procedure waarmee organisaties erkenning kunnen aanvragen als rechtspersoon voor hoger onderwijs. Het kader bevat ook de criteria voor het bijzonder kenmerk kleinschalig en intensief onderwijs en de regels voor de indeling van opleidingen in het visitatierooster.
Lees meer
Op 21 december 2023 heeft de vaste commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van de Tweede Kamer geen nadere vragen gesteld over de aanpassing van het accreditatiekader en is het voorstel voor kennisgeving aangenomen. Daarmee is een belangrijke stap gezet om het aangepaste kader in werking te laten treden. De volgende stap is publicatie in de Staatscourant en dat wordt verwacht eind januari – begin februari. Uitgaande van dat tijdstip van publicatie gaat het kader per 1 april 2024 in. Dat geeft tijd aan alle partijen om het aangepaste kader door te nemen en aan de NVAO om goede communicatie en voorlichting te verzorgen. Hiervoor organiseert de NVAO in ieder geval een online bijeenkomst waarin aandacht zal zijn voor de aanpassingen en voor de overgangsregelingen. Het huidige accreditatiekader blijft van kracht tot het nieuwe kader in werking gaat.
Lees meerOp 1 september 2023 heeft NVAO Nederland zowel een uitbreiding van de onafhankelijkheidsverklaring voor panelleden als een nieuwe onafhankelijkheidsverklaring voor instellingen ingevoerd. Vanaf 1 januari 2024 wordt de overgangsperiode beëindigd. Vanaf dat moment worden alleen aanvragen geaccepteerd waarin ook de getekende onafhankelijkheidsverklaring van de instelling is opgenomen.
Lees meerIn samenwerking met de Inspectie van het Onderwijs (Inspectie) en de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO) heeft de NVAO drie uitvoeringsnotities opgesteld om duidelijkheid te bieden over hoe zij omgaat met specifieke situaties die niet uitgebreid in de wet zijn beschreven. Deze notities zijn bedoeld om de uitvoeringspraktijk te verduidelijken. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft ingestemd met de uitvoeringsnotities. De notities beschrijven de uitvoering door de Inspectie, CDHO en NVAO. De uitvoeringsaspecten voor de NVAO vindt u hieronder.
Lees meerOp 9 november jl. heeft de NVAO een bericht gestuurd over uitstel van de invoering van het nieuwe accreditatiekader. In dat bericht meldde de NVAO dat het voorstel voor het nieuwe accreditatiekader op 14 december aanstaande zou worden behandeld in de commissievergadering Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). De NVAO zou rond 15 december een bericht uitsturen over de uitkomst van deze procedure.
Lees meerDe Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatieorganisatie (NVAO) heeft in het najaar van 2023 een aanpassing van het Nederlandse accreditatiekader opgesteld en ter goedkeuring voorgelegd aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) met als doelstelling om per 1 januari 2024 een nieuw accreditatiekader in te voeren. Deze datum wordt echter niet gehaald.
Lees meerDe afgelopen periode heeft NVAO Nederland het proces van het beoordelen van de onafhankelijkheid van panelleden, die deelnemen aan een accreditatieproces van een bestaande- of nieuwe opleiding, onder de loep genomen. Dit heeft geresulteerd in een uitbreiding van de onafhankelijkheidsverklaring voor panelleden en het opstellen van een onafhankelijksverklaring voor instellingen. De NVAO geeft onderstaand een korte toelichting op de nieuwe situatie.
Lees meerOp jaarbasis ontvangt NVAO Nederland ruim 80 aanvragen. De voorbereiding en toetsing van de TNO-dossiers vragen veel inzet van instellingen, panelleden en de NVAO. Effectieve communicatie over de verschillende stappen in het beoordelingsproces is essentieel voor een soepel verloop van de procedure. Daarom geven we enkele tips en staan we stil bij een aantal onderwerpen: cijfers, planning, panelsamenstelling, toets van voorwaarden en toets na 3 jaar. Ook verwijzen we naar relevante pagina's op de NVAO-website.
Lees meerDe Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) is op zoek naar studenten voor de procedure Toets Nieuwe Opleiding. In deze plantoets beoordeelt een panel van onafhankelijke deskundigen de kwaliteit van een nieuwe opleiding. Momenteel is er behoefte aan studenten in de volgende domeinen: Artificial Intelligence, Bestuurskunde/Sociale Wetenschappen, Business/Bedrijfskunde, Data Science, Finance & Control, Gezondheidszorg, ICT/Informatica, Life Sciences, MBA en Onderwijskunde.
Lees meerNVAO Nederland heeft de vergoeding voor panelleden en secretarissen, die door de NVAO worden ingezet bij procedures, verhoogd. De gewijzigde vergoeding geldt met terugwerkende kracht per 1 januari 2023 voor nieuw ingediende procedures.
Lees meerUpdate 8-2-2022
In verband met de landelijke bestrijding van het coronavirus is er een tijdelijke regeling ontwikkeld hoe we met de aanvragen voor nieuwe opleidingen. Deze regeling geldt in ieder geval tot 1 september 2022 en het uitgangspunt is dat de beoordeling online plaatsvindt.
De aanpassingen zijn compatibel met de European Standards and Guidelines, laten de kwaliteitsborging van nieuwe opleidingen intact en maken het mogelijk ook onder onzekere omstandigheden de behandeling van ingediende aanvragen voort te zetten.
De tijdelijke procedure behoort bij de maatregelen van de NVAO om de verspreiding van het coronavirus in Nederland tegen te gaan.
Het Kader 2018 wordt op 1 februari 2019 van kracht.
Lees meerHet is mogelijk om bezwaar/beroep in te dienen tegen een besluit van de NVAO. Enkel belanghebbenden kunnen dit proces starten.