Beloftevolle nieuwe lerarenopleidingen in Vlaanderen04/06/2019
Er is vertrouwen in de potentiële kwaliteit van de nieuwe lerarenopleidingen in Vlaanderen, zo blijkt uit het overzichtsrapport van de NVAO. In opdracht van de beoordelingsinstantie hielden onafhankelijke commissies 59 nieuwe educatieve graduaats- en masteropleidingen tegen het licht. Hoewel die de toets doorstaan en er heel wat goede praktijken aan bod kwamen, zijn er ook aanbevelingen. Het overzichtsrapport schetst een algemeen beeld van de beoordelingsprocedures en de inhoudelijke bevindingen van de onafhankelijke en externe commissies.
Vertrouwen in potentiële kwaliteit, maar tegelijk ook aanbevelingen
Er is vertrouwen in de potentiële kwaliteit van de nieuwe lerarenopleidingen in Vlaanderen, zo blijkt uit het overzichtsrapport van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). In opdracht van de beoordelingsinstantie hielden onafhankelijke commissies de afgelopen maanden 59 nieuwe educatieve graduaats- en masteropleidingen tegen het licht. Hoewel die de toets doorstaan en er heel wat goede praktijken aan bod kwamen, zijn er ook aanbevelingen. Zo blijft het een uitdaging om stageplaatsen te vinden die voldoende diverse competenties kunnen bijbrengen. En ook de beoogde integratie van het leraarschap en het vakdomein in de educatieve masteropleidingen verdient aandacht. Een sterke visie rond flexibele trajecten en begeleiding voor zij-instromers ontbreekt nog te vaak. Het overzichtsrapport schetst een algemeen beeld van de beoordelingsprocedures en de inhoudelijke bevindingen van de onafhankelijke en externe commissies.
Voor wie het zou gemist hebben: vanaf volgend academiejaar verhuizen de lerarenopleidingen van de Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO’s) naar de hogescholen en maken de specifieke lerarenopleidingen van de universiteiten plaats voor educatieve masters. Met deze hervorming gaat ook een nieuwe invulling gepaard. Wie zo’n nieuwe opleiding wil inrichten moet eerst groen licht krijgen van de NVAO. Uit de beoordelingsrapporten van de 59 opleidingen verzamelde NVAO de gemeenschappelijke inzichten en verwerkte die in een overzichtsrapport.
Potentieel voor verdere doorontwikkeling
Hoewel de nieuwe lerarenopleidingen de toets doorstaan zijn er ook werkpunten in de vorm van aanbevelingen. Het gaat om een algemeen beeld en dus niet om aanbevelingen die voor alle instellingen onverkort van toepassing zijn.
Integratie van de opleidingen
De integratie van opleidingen uit de CVO’s in de hoger onderwijsinstellingen vraagt een bijzonder aanpak. Commissies pleiten voor voldoende aandacht voor onderzoek en onderzoeksmethoden als potentieel professionaliseringsonderwerp. Het is van belang dat de kennis, ervaring en expertise van de Centra-medewerkers niet verloren gaat en een plek krijgt in het nieuwe team. Daarnaast zullen de lerarenopleidingen in heel wat (voormalige CVO-) campussen worden ingericht. Commissies vragen te bewaken dat het niveau van de opleiding overheen alle vestigingsplaatsen hetzelfde is.
Betrekken van het werkveld
Het vinden van stageplaatsen die voldoende diverse competenties kunnen bijbrengen, blijft ook hier een uitdaging, waarbij er garanties moeten zijn dat alle studenten in aanraking komen met verschillende onderwijscontexten en de diversiteit die de samenleving kenmerken. Tegelijk is het vormen van een netwerk met betrouwbare stagementoren geen evidente oefening. Zo stellen de commissies vast dat er voor de leerwerkplekken of stagescholen, en dan vooral voor de mentoren, in de praktijk maar weinig tegenover deze samenwerking staat. Hoewel de commissies hier veel enthousiasme en goede praktijken zien, stellen ze vast dat de kwaliteit van de stages of het werkplekleren erg afhankelijk is van de goodwill van de school en de mentor.
Samen met de NVAO pleiten de commissies voor een Vlaanderenbrede aanpak naar het werkveld toe.
"Alle belanghebbenden, van overheid tot werkplek, hebben hier een rol en een verantwoordelijkheid om tot brede, structurele maatregelen op Vlaams niveau te komen zodat actieve inzet bij het opleiden van de leraren van de toekomst voor iedereen een meerwaarde biedt.”
Marc Luwel, bestuurder NVAO
Flexibele trajecten zij-instromers
Bij heel wat opleidingen is flexibiliteit naar zij-instromers een werkpunt. De commissies vragen in elke instelling een visie en beleid rond flexibele trajecten. Daarbij moeten de instellingen ook waken over de startcriteria van de verkorte trajecten door maatregelen te nemen zoals bijvoorbeeld persoonlijke intakegesprekken of sterkere begeleiding van zij-instromers.
Hou het doel van de hervorming scherp
Naast het geïntegreerd traject zijn er ook verkorte trajecten voor zij-instromers.
De NVAO stelt zich de vraag in welke mate dergelijke trajecten tegemoet kunnen komen aan het beoogde doel van de hervorming, namelijk de integratie van het leraarschap met de vakinhoud.
“Het viel onze commissies op dat de mate van enthousiasme over de educatieve masteropleidingen zeer sterk afhing van het domein waar de masteropleiding zich bevond. Vooral de domeinen die traditioneel een sterke uitstroom hebben naar het onderwijs, denk maar aan de kunsten, talen of sociale wetenschappen, onthalen de hervorming met enthousiasme. Bij de domeinen waarbij deze uitstroom naar het onderwijs veel lager was, viel het op dat er veeleer geredeneerd werd vanuit het verkort traject.”
Axel Aerden, directeur Vlaanderen
Voor zowel de beleidsmakers als de instellingen is het dan ook relevant om op te volgen in welke mate reguliere studenten effectief kiezen voor het geïntegreerde traject of het verkorte traject. De NVAO roept op om het doel van de hervorming blijvend scherp te houden.
Ruimte om te groeien
De commissies hebben er vertrouwen in dat de instellingen hun aanbevelingen ter harte zullen nemen. In het academiejaar 2022-2023 zal de NVAO de educatieve opleidingen opnieuw beoordelen in een eerste accreditatieronde, deze keer met oog op de gerealiseerde kwaliteit. Daarbij zal de NVAO bijzondere aandacht besteden aan de elementen die in deze overzichtsrapportage naar voren zijn gekomen.
