Kwaliteitszorgstelsel Vlaanderen
De NVAO bewaakt de kwaliteit van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Om die rol waar te maken ontwierp de NVAO in samenwerking met alle belanghebbenden het Vlaamse kwaliteitszorgstelsel. Dit stelsel vormt een geordend en samenhangend geheel van beoordelingsprocedures die de NVAO hanteert. Uitgangspunt van het Vlaamse kwaliteitszorgstelsel is dat er verantwoording wordt afgelegd voor de kwaliteit van de opleidingen.
Het Vlaamse Kwaliteitszorgstelsel focust op de kwaliteit van individuele opleidingen en de verantwoording ervoor. Die verantwoording gebeurt ofwel via een accreditatie van een bestaande opleiding ofwel via een instellingsreview (voor universiteiten en hogescholen). Een instellingsreview biedt universiteiten en hogescholen de gelegenheid om aan de NVAO te tonen dat ze zelf borg te staan voor de kwaliteit van hun opleidingen. Daarnaast wordt elke nieuwe opleiding nog voor die kan worden aangeboden getoetst door de NVAO. Dit is de toets nieuwe opleiding.
Het Vlaamse kwaliteitszorgstelsel wordt gekarakteriseerd door de volgende kenmerken:
'PEERS' BEOORDELEN
Bij elke van de beoordelingen worden externe, onafhankelijke deskundigen (‘peers’) betrokken, hetzij via een beoordelingscommissie ingesteld door de NVAO (of door een andere kwaliteitszorgorganisatie), hetzij door de instelling zelf. De NVAO hecht veel belang aan het betrekken van werkvelddeskundigen, onderwijsdes-kundigen en studenten bij het beoordelen van de kwaliteit van onderwijs.
PUBLIEKE INFORMATIE
De informatie over de kwaliteit van de opleidingen is publiek. De NVAO publiceert zelf haar eigen beoordelingsrapporten en -besluiten zowel op haar eigen website als op het Hogeronderwijsregister. Daarnaast publiceren universiteiten en hogescholen zelf informatie over de kwaliteit van elk van hun opleidingen op hun website. Deze informatie is het resultaat van hun eigen regie en vormt de verantwoording voor het eigen borgingsbesluit.
SYSTEEMBREDE ANALYSES
De instellingen nemen deel aan systeembrede analyses. Deze analyses hebben tot doel goede praktijken in beeld te brengen en te delen binnen de hogeronderwijsgemeenschap. Het stimuleert instellingen om te leren van elkaar, met name rond thema’s gerelateerd aan onderwijsbeleid en opleidingskwaliteit.
WAARDERENDE AANPAK
Omdat de NVAO uitgaat van vertrouwen, legt het een grote verantwoordelijkheid bij de instellingen. Om dat ook te laten terugkomen in de beoordelingsprocedures, werd NVAO’s Waarderende Aanpak ontwikkelt. Zo benadrukt de NVAO dat elke beoordeling in een eigen context plaatsvindt en in een open dialoog dient te gebeuren.
ACCREDITATIE VOORWAARDE VOOR ERKENDE DIPLOMA'S
De accreditatie (of de erkenning als nieuw) van een opleiding is een voorwaarde om erkende graduaat-, bachelor- en masterdiploma’s uit te reiken. Enkel deze opleidingen zijn opgenomen in het Hogeronderwijsregister en mogen de beschermde titels graduaat, bachelor en master in hun communicatie hanteren. Enkel personen ingeschreven in deze opleidingen kunnen aanspraak maken op het statuut “student”.
Dit schema geeft u een overzicht van het gehele Vlaamse kwaliteitszorgstelsel 2019-2025:
Erkend hoger onderwijs
Universiteiten en hogescholen
Universiteiten en hogescholen staan zelf in voor de borging van de kwaliteit van hun opleidingen. Zij leggen hiervoor maatschappelijk verantwoording af door informatie over de kwaliteit van elke geaccrediteerde opleiding op hun website te publiceren. De instellingsreview beoordeelt de wijze waarop een universiteit of hogeschool onderwijsbeleid voert. Als onderdeel van dat onderwijsbeleid voert elke instelling een regie om zelf de kwaliteit van de opleidingen te borgen. Deze verantwoordelijkheid over de borging van de opleidingskwaliteit is van toepassing op geaccrediteerde opleidingen. Elke nieuw op te starten opleiding ondergaat daarom eerst een toets nieuwe opleiding (op maat van de eigen regie), een beoordeling door een externe commissie van de potentiële kwaliteit van de opleiding.
Na de erkenning als nieuwe opleiding volgt ook een eerste opleidingsaccreditatie (op maat van de eigen regie): de formele vaststelling door de NVAO dat de opleiding voldoet aan vooraf bepaalde minimale kwaliteits- en niveauvereisten. Na de eerste opleidingsaccreditatie (met positieve uitkomst) worden de universiteiten en hogescholen zelf verantwoordelijk voor de borging van de kwaliteit van de opleiding. Indien op basis van een instellingsreview blijkt dat een universiteit of hogeschool niet zelf de kwaliteit van haar geaccrediteerde opleidingen kan borgen, neemt de NVAO deze borging over. De borging gebeurt dan per opleiding door de NVAO. De toets nieuwe opleiding en de opleidingsaccreditatie worden zodanig vormgegeven dat ze maximaal aansluiten bij de regie die de instelling voert op de kwaliteitsborging van haar andere opleidingen. We spreken dan van procedures op maat van de eigen regie.
Andere erkende instellingen
Alle andere erkende instellingen voor hoger onderwijs leggen verantwoording af voor de kwaliteit van de opleidingen door tussenkomst van een extern evaluatieorgaan. Een evaluatieorgaan is een kwaliteitszorgorganisatie die geregistreerd is in het European Quality Assurance Register (EQAR) of door de NVAO erkend is op basis van een samenwerkingsakkoord dat verzekert dat de externe beoordeling tot stand komt in overeenstemming met de Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area (ESG, 2015). Elke nieuw op te starten opleiding ondergaat een toets nieuwe opleiding en vervolgens vinden minstens elke zes jaar opleidingsaccreditaties plaats.
Niet-erkende instellingen
Niet-erkende onderwijsverstrekkers kunnen door de Vlaamse Regering geregistreerd worden als aanbieder van erkend hoger onderwijs. Dit gebeurt op basis van een registratiedossier, aangevuld met een positief besluit van de NVAO over de (potentiële) kwaliteit van hun onderwijs na uitvoering van een uitgebreide toets nieuwe opleiding voor minstens één van hun opleidingen.
